Lodewijk van Male

 

Lodewijk van Male (kasteel van Male, bij Brugge, 25 oktober 1330 – gesneuveld Sint-Omaars, 30 januari 1384), was enig kind en alzo opvolger van Lodewijk I uit het Huis Dampierre en van Margaretha van Frankrijk. Hij was als Lodewijk II graaf van Vlaanderen, van Nevers en Rethel van 1346 tot zijn dood in 1384.
Na de Slag bij Crécy (26 augustus 1346), waarin hij ernstige verwondingen opliep, verbleef hij tot november 1346 op het kasteel van de hertog van Brabant te Tervuren. De weversgilden, die in de Vlaamse steden de feitelijke macht in handen hadden, dwongen hem ertoe de Engelse koning Eduard III als suzerein te erkennen en zich te verloven met diens dochter Isabella. Dat gebeurde te Sint-Winoksbergen (Bergues) in maart 1347.

Eduard III

Op aanraden van de Franse koning en met de steun van de paus en van hertog Jan III van Brabant verbrak Lodewijk zijn verloving en vluchtte in april 1347 naar Frankrijk. Reeds op 1 juli 1347 had te Tervuren zijn verloving plaats met Margaretha, dochter van Jan III van Brabant, met wie hij kort daarna in het huwelijk trad te Vilvoorde.

Jan III van Brabant

de Brabantse Successieoorlog

Onder het voorwendsel dat zijn schoonvader Jan III de Brabantse successie geregeld had zonder zijn goedkeuring, viel hij zijn zwager hertog Wenceslas (echtgenoot van zijn schoonzuster Johanna) aan en versloeg hem te Scheut (17 augustus 1356), in wat de Brabantse Successieoorlog genoemd wordt. Als gevolg van deze overwinning nam hij de steden Mechelen, Antwerpen, Leuven en Brussel in. Bij de Vrede van Aat (3 juni 1357) verwierf hij ook wettelijk de heerlijkheid Mechelen en de stad Antwerpen. Hij eigende zich door de wapenfeiten van 1356 ook de titel van hertog van Brabant toe, doch werd niet erkend in Brabant.

 
Margaretha van Male                                                 Filips de Stoute

Nadat zijn dochter Margaretha in 1361 weduwe was geworden, huwelijkte hij haar in 1369 voor de tweede maal uit, en wel aan Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, een jongere broer van de Franse koning Karel V. Lodewijk kreeg de beloning die hij gevraagd had: de terugkeer naar Vlaanderen van de kasselrijen Rijsel, Dowaai en Orchies, die in 1312 bij het Verdrag van Pontoise aan Frankrijk waren afgestaan. In 1382, bij het overlijden van zijn moeder, vielen hem bovendien ook Artesië (Artois) en Franche-Comté ten deel en werd hij graaf van Bourgondië.

 Links: Lodewijk van Male op munt (1360)

Toen in 1379 de Gentse opstand uitbrak, werd Lodewijk in het defensief gedrongen. Zijn aanhangers in Brugge werden verslagen door Filips van Artevelde, in de Slag op het Beverhoutsveld (3 mei 1382). Hij riep de hulp in van Filips de Stoute en de Franse koning en kon aldus de overwinning van Westrozebeke behalen (27 november 1382).
Lodewijks beleid kan men als Realpolitik typeren. Het doel van zijn binnenlandse politiek was te voorkomen dat een machtige coalitie tegen hem zou tot stand komen. Zijn buitenlandse politiek werd eveneens bepaald door het voordeel dat hij uit bestaande constellaties kon halen. Hij nam niet deel aan de Honderdjarige Oorlog en wist daardoor steeds in de gunst van Engeland te blijven. Als graaf van Vlaanderen omringde Lodewijk van Male zich met Vlaamse raadsheren, meestal juristen. In de instellingen die hij oprichtte of moderniseerde, onder meer de Audiëntie, wisten deze raadsheren uiterst behendig en zonder veel tegenstand de steden en de mindere wetten aan het grafelijk gezag te onderwerpen. Op deze wijze legde Lodewijk van Male de basis voor de centraliserende politiek van de Bourgondische hertogen.
Hij was de laatste autonome graaf van Vlaanderen: zijn dochter en erfgename Margaretha van Male bracht door haar huwelijk met Filips de Stoute het graafschap Vlaanderen onder de feitelijke macht van de Bourgondische hertogen.